6. barrutia (Abando)

Bilbo hiri aurreratua da hiri mugikortasun iraunkorrean, horretarako zenbait elementuren gainean hobekuntza neurriak hartzen jarraitzen baita, besteak beste, garraio publikoan eta, zehazki, tranbian.
Datozen urteotan tranbiaren sarea handitzen jarraitzea aurreikusten da, eta bide zati hauetara hedatuko da:
• Bolueta eta Ibaizabal Abusu hiriaren erdialdearekin lotzea.
• Erdialdea Zorrotzaurrerekin lotzearen zehaztapena.

Herritarrek parte hartzea auzoko eta komunitateko polizia ereduaren osagai bat da segurtasuna eta prebentzioa herritarrekin eurekin elkarlanean eraikitzen diren errealitate gisa planteatzen dituen ikuspegitik begiratuta, eta aldi berean ardurakidetasuna eta konfiantza sustatzen dira.
Horretarako, barruti kontseiluek parte hartzeko tresna moduan duten ahalmenaz baliatuaz, parte hartzeko foro berriak daude aurreikusita, gatazkak konpontzera eta segurtasun politika publikoak planifikatzera eta ebaluatzera bideratuta.
Auzoetako lantegien eraketan oinarrituko dira foroak, hau da, segurtasun arloan jendeak parte hartzeko egitura egonkorrak, eta udaltzainek, elkarteek eta herritarrek osatuko dituzte. Lantegiak eratutakoan foro iraunkorrak eta foro irekiak egitea pentsatu da lantegi bakoitzeko.

Bilbok zerbitzu propioko eta herritarrentzako Wi-Fi sare bat garatu du azken urteotan, doan eta modu unibertsalean Interneten konektatzeko aukera ematen duena. Sareak hiriaren zati handi bat estaltzen du, 150 konexio puntu ditu kalean eta 520 udalaren eraikinetan, eta batez beste 2,5 milioi gailu konektatzen dira hilean.
Datozen urteotan zehar, konexioa eta sarearen hedapena indartu nahi da auzoetan bereziki bizimodua egiten den eta elkargunea egoten den ekipamendu eta espazio publiko berrietan. Horretarako, beharrak berrikusi eta aztertuko dira, arreta berezia eskainiaz periferiako auzoei, eta horren emaitza 400 konexio puntu baino gehiago ipintzea izango da.

Bilboko Hiri Antolamenduko Plan Orokor berria taxutzerakoan, hiriaren aukera leku berriak identifikatzeko lana egiten ari gara, Bilbon enpresa berriak kokatuaz jarduera ekonomikoa sortu ahal izateko.
Fase berri honetan posizio hartzeko estrategiak, proiektuak eta ekintzak zehaztuko dira, ingurune horietan jarduera ekonomikoa garatzeko, eta enplegu aukerak sortzeari bidea emango zaio. Besteak beste, Zorrotzako Punta, Errekalde, Artxanda eta Abandorako (AHTaren ingurunea) estrategiak zehaztuko dira.

Bertoko merkataritza laguntza osoa emateak jarraitu egiten du hiriaren hautu bat izaten bere lehiakortasuna hobetzeko eta kontsumo eredu berrietara hobeto egokitzeko, Bilboren erakarmena indartuaz merkataritza hiriburu gisa eragin eremu globalean (“Bilbo 90 minutu”).
Horretarako, udal zerbitzuak birdiseinatzen egingo da lan bertoko merkataritza lehiakorragoa izan ahal dadin, digitalizatua eta berritzailea bere kudeaketa ereduetan eta bezeroaren esperientzian. Horrek kontsumitzaileen portaera ezagutzeko plataforma digital bat diseinatzea barne hartuko du, kontsumitzaileak profilen arabera karakterizatuaz, eta horri esker marketin tresnak diseinatu ahal izango dira lotura handiagoa izateko denden eta bertoko kontsumitzaileen artean.
Era berean, planaren bitartez saltokien identitateari garrantzia ematea landuko da eta “Bilbo, Merkataritza, Kultura eta Aisiaren Hiria” proiektua martxan jarriko da hiriaren posizioa sendotzeko, gure erreferentzia inguruneko merkataritza hiriburu gisa.

“Begirada Aktiboa” bakarrik bizi diren eta laguntza sarerik ez duten adineko pertsonen bakartze eta bakardade egoerak prebentzio moduan identifikatu eta detektatzeko programa bat da.
Horren irismena zabaltzeko, hainbat ekintza egiteko asmoa dago, adineko pertsonen elkarteen eta boluntarioen elkarlanari esker. Horretarako, 80 urte baino gehiagoko adineko pertsonetatik bakarrik bizi direnak detektatzeari bultzada emango zaio etxeetara bisita eginaz, eta hor emango zaie jaso ditzaketen baliabideen eta laguntzen berri. Era berean, herritarrei informazioa emateko kanpainak egingo dira programaren zabalkundea eta ezagutza handitzeko. Beste alde batetik, berariaz bultzatuko da “Nagusi Kafegunean” ekinbidea, horren bitartez harreman sare aktibo bat sortu nahi baita auzoen barruan, adineko pertsonen elkarteetan kafe bat hartzeko hitzordua
eginaz. Badabil Santutxun, San Frantziskon eta Deustu-San Ignazion eta Udaleko 8 barrutietara zabaldu nahi da.

Urte hauetan Bilboko Udalak hausnarketa eta diagnostikoa lantzen ibili da Bilbon etxebizitzak duen egoeraren gainean, jardun behar den funtsezko gaiak identifikatzen (zaharberritzea, kudeaketa, eduki ahal izatea eta abar) eta etxebizitzarekin erlazionatutako erronkei erantzuna emateko politikak garatzen.
Datozen urteotan, arlo honetan aurrera egiten jarraituko da, “Etxebizitzaren Gidaplan” berri bat abiaraziaz, etxebizitza politikak 2023ra begira gidatzeko. Plan berriaren funtsak etxebizitza ondarean bertan ekitea (eraikuntza berriak, zaharberritzea, kudeaketa…), etxebizitza hutsa
mugiarazteari buruzko politika berriak egitea eta etxebizitza izateko eredu berriak eta laguntzak ezartzea izango dira. Ildo horretan, auzoen arteko oreka bilatzea azpimarratuko da, gizarte etxebizitza ahalik eta auzo gehienetara hedatuaz.

Bilboko Udalak Bilboko biztanleriaren osasuna hobetzen lagundu eta horri lotutako gizarte desberdintasunak gutxitu gura ditu, udal politikak eta zerbitzuak diseinatuaz. Horretarako, udal politika guztietan osasunaren ikuspegia eranstea bultzatuko da, zeharretara lantzen den gai bat
izan dadin sail bakoitzean lantzen diren ekintza guztietan.
Udaletxean osasuna zeharretara eransten laguntzeko tresna lehenengo “Udalaren Osasun Plana” zehaztu eta martxan jartzea izango da. Planak ekintza orokorragoak jasoko ditu, beharren duten auzoetara eta egoera ahulenean dagoen biztanleriara zuzendutako beste berariazko ekintzekin batera.

Bilboko Udalak bultzatu dituen politikei esker, besteak beste, bizikletak mailegatzeko udal zerbitzuari esker, mugitzeko modu alternatibo eta iraunkor gisa asko areagotu da gure hirian azken urteotan bizikletaren erabilera. Zalantzarik gabe asko aurreratu den arren, Bilboko Udalak bizikletaren erabilera bultzatzen jarraitu nahi du.
Horretarako, aurreikusita daude zenbait ekintza, besteak beste, jatorrian eta helmugan bizikletetarako aparkaleku berriak sortzea, azpiegitura sarea handitzea, bizikleta erabiltzearen onurei buruzko sentsibilizazio kanpainak egitea, ziklologistika proiektu bat abiaraztea eta bizikleten aparkaleku seguruen sare bat sortzea.

Bizikleta finkatu eginda lehentasunezko garraiobide gisa hirian. Aisiarako erabiltzeaz gain, gero eta gehiago erabiltzen du jendeak beribilaren edo beste garraio mota batzuen ordez.
2019an bizikleta zidorren sarearen kalitatezko, funtzionaltasunezko eta hierarkiazko irizpideak ezarri ondoren (50 km/h-ko zirkulazio abiadura duten bide zatietan bide zati bereiziak, bide zati konpartituak), datozen urteotan egokitu egingo da dagoen sarea irizpide horietara, eta aurrera egingo dugu bizikleta zidor sarea eraikitzen, helburu batekin: 2023an guztira 80 km-ko zidor sarea (bereizia eta konpartitua)
edukitzea txirringaz ibiltzeko.

Bilboko kaleetan aparkaleku eskaera handia denez bai egoiliarren bai bisitarien aldetik, bide publikoko aparkatokiak hartarako bereziki egindako udal ordenantza baten bidez eta Bilboko kale jakin batzuetan aparkaldia kontrolatu eta antolatzeko kontzesiozko zerbitzu bat ezarriaz arautzen du, oreka bilatuaz auzokoen aparkatzeko beharren eta eskura dauden aparkatokiak gidarien artean banatu ahal izateko
behar den nahitaezko ibilgailu txandakatzearen artean.
Datozen urteotara begira, TAO aparkatzeko arazo larriagoak eta eskaera handiagoa dagoen beste leku batzuetara zabaltzea komeni den pentsatuko da. Kasu guztietan, parte hartzeko eta herritarrek kontrastatzeko prozesuak bultzatuko dira barruti kontseiluen bitartez, tartean diren talde guztien iritzia eta proposamenak jaso ahal izateko.

Gaur egun udal ordenantza batek baino gehiagok arautzen dituzte hiriko aparkalekuak eta aparkaldiak: Trafiko eta Aparkamendu Ordenantza; Egoiliarrentzako Udal Titularitateko Aparkaleku Eraikinak Txandatze Erregimenean Arautzen dituen Ordenantza; eta Araututako aparkamendurako sistemaren aplikazio-eremua arautzen duen Ordenantza.
Ordenantza berriak modu bateratuan arautuko du aparkaleku publikoen eskaintza bai sestra azpian bai bide publikoan, egoiliarren aparkatze beharrak orekatzeko eta bisitarien aparkaleku eskaria kudeatzeko. Ordenantza berri honekin Bilboko aparkatoki guztien erabilera optimizatu, sarbidea eta erabilera baldintzak bateratu, alokairu eredua indartu eta aparkaleku eta aparkaldi politiken eta beharren arabera eredu egokigarri bat martxan jarri nahi da.

Bilbok hiri mugikortasun iraunkorraren hautua egitea erabaki du mugikortasun adimentsuaren eredua bereganatuaz, bere “Hiri Mugikortasun Jasangarriaren Planean” (HMJP) jasota.
Mugikortasun ordenantza berriarekin “jasangarritasun” printzipioen mendean arautu gura da hiri mugikortasuna, espazio publikoa berriro izan dadin pertsonak libre ibiltzeko eta elkartzeko, herritarren atsedenerako eta turismo iraunkorrerako, bai merkataritza jarduera handiko aldeetan bai gainerako kale, plaza eta hiri espazioetan. Halaber, ordenantzari esker kutsadura akustikoa eta atmosferikoa gutxitu, bide segurtasuna handitu eta ohitura osasungarriak bultzatu ahal izango dira.

Bilboko Udala konpromisoa hartuta dago haurtzarotik hezkuntza zerbitzu eta azpiegiturak bideratzearekin eta gurasoen lana bateragarri egitearekin, eurentzat haur eskolak jarriaz hiriko auzoetan. Zeregin honekin jarraitu nahi da, orain dagoen 14 haur eskolako sarea handituaz.
Horretarako, aurreikusita dago beste 2 haur eskola jartzea, Iruartetan (2020-2021 ikasturtean) eta Indautxun (2022-2023 ikasturtean), eta horrek 84 postu gehiago emango ditu (42 postu haur eskola bakoitzean). Matiko, Zurbaran eta Santutxuko haur eskoletan hobekuntza eta handitze lanak egin behar direla ere nabaritu da; agintaldi honetan proiektu espezifikoak diseinatuko dira horietarako.

Arretaren erdigunean pertsonak jartzen dituen gobernantza eredu batetik, Udalak familien bateragarritasun beharren arreta euren bizileku naturalean hobetu nahi du. Horrek laguntza zerbitzuak, ekipamenduak eta jarduerak hurbiltasun ikuspegitik hobetzea dakar.
Bateragarri egiteaz hiriak dituen beharrak berraztertzetik abiatuta, familia gazteen dentsitaterik handiena duten auzoetako haurgune eta kidegune sarea zabaldu eta hobetzea pentsatu da. Hortaz, aurreikusita dago Abando barrutian haurgune-kidegune berri bat irekitzea eta Basurtuko eta Zazpikaleetako haurgune-kideguneak handitzea. Hobekuntza horiekin batera haur programazioaren udal agenda berri bat egingo da instalazio guztietarako.
Izen emateak eta erreserbak egiteko aplikazio berri bat funtzionatzen jartzea ere pentsatuta dago, zerbitzuetara hobeto heldu ahal izateko.

“Segurtasunaren aldeko Itunak” bultzatutako auzoko eta komunitateko polizia ereduak herritarrari arreta hurbila eta osoa emango dion zerbitzua dakar, auzoetan udalaren segurtasun zerbitzua bermatzen lagunduko duena.
Horretarako, dauden zerbitzuak eta ekipamenduak sendotuko dira, Deustu eta Abando barrutietan
Udaltzaingoaren 2 instalazio berri irekiaz, gaur egun ez baitaukate berariazko segurtasun talderik.

Auzoen segurtasunik gabeko guneak identifikatzea garrantzi handiko elementua da Bilboko prebentziozko segurtasun ereduan, eta horren gainean ari gara lanean, hiriko hiriguneak inklusio, segurtasun, erresilientzia eta iraunkortasun handiagoa izatea lortze aldera.
Horretarako, Udalak auzoetan detektatzen diren segurtasunik gabeko puntuetan etengabe ekinean jarraituko du. Dagoeneko identifikatuta dauden guneak berraztertuaz eta segurtasunik gabekotzat jotzen diren edo izan daitezkeen gune berriak identifikatuaz eta katalogatuaz. Identifikazio fase honen ondoren, kasu bakoitzerako ekintza konkretuak zehaztu eta gauzatuko dira (argiteria hobetzea, irisgarritasun elementuak, oinezkoen pasabide berriak, arkitektura oztopoen konponbideak…).

“Bizikidetzaren Behatokiak” Bilbon herritarren elkarbizitza hobetu nahi du gatazkak goiz identifikatuaz eta konponduaz eta gizartearen aurkako jarrerak kontrolatuaz eta zuzenduaz. Orain arte lortutako esperientzia oso positiboa izana da, eta horregatik indartu eta hedatu nahi dira bere esku-hartze lanak Bilbon.
Ildo horretan, Udalak Behatokiaren lanen ezaupidea eta ikusgaitasuna areagotu gura ditu, eta haren prebentzio eginkizunean sakondu nahi du, auzoetako funtsezko eragileekin harreman jarraitua mantenduaz. Besteak beste, Behatokiaren Zerbitzu Gutun bat lantzea aurreikusten da, eta auzo guztietan haren lanari buruzko berariazko zabalkunde eta komunikazio ekintzak egitea.

Bilboko Udalak itsasadarra aktibatu eta babesteko plan bat burutu gura du, itsasadarra hiriaren elementu adierazgarrienetako bat delako eta hiriaren eraldatze prozesu etengabearen atal moduan. “Itsasadarra dinamizatzeko planak” itsasadarraren esparru fisikoa eta eskumen esparrua osorik zehaztuko ditu, eta bertan eta bere inguruan aisiarekin, kirolarekin eta kulturarekin zerikusia izanik egin daitezkeen jardueren eredua diseinatu eta garatu egingo du.
Plana agintaldi honetan onartu eta abiaraziko da, maila askotako herri erakundeen eta eragileen elkarlanarekin.

Parkeak hiriaren eta kokatuta dauden auzoen “birika” estrategikotzat jotzen dira, eta Bilboren “eraztun berdea” aktibatzeko politikaren funtsezko elementuak dira. Politika honen helburua aire libreko atseden, aisia eta jolas guneak hobetzen saiatzea da, belaunaldiarteko izaera handituaz, bateragarri egitea bultzatuaz eta auzokoen bizi kalitatea hobetuaz.
Testuinguru honetan, Bilboko parke sarea hobetzen jarraituko dugu ekipamendu eta azpiegitura berriak erantsiaz hiriko parke nagusietan, hau da, Etxebarria, Europa, Casilda, Ibaieder eta Eskurtze parkeetan.

Abiadura handia Bilbora heltzeak Abandoko geltokiko lursailetan eta hurreko espazioetan hirigintzako esku hartzeak egin beharra ekarriko du, geltoki berria hirian integratzeko eta azpiegitura berriaren sarbideak egin ahal izateko. “Abandoko Geltokiaren Hiri Antolamenduko Plan Berezian” jasoko dira esku hartze horiek, eta eginkizun hauek hartuko ditu:
• Geltokia lurperatzeak libre utzitako lursailen (Hurtado de Amezaga kalearen ondoko burdinbideak) eta Bailen kalearen aurrealdearen antolamendua.
• Erabilera berriak oraingo “ganga” osatzen duten eraikinetarako eta Concordia geltokirako.
• Iparraldeko Partikularreko eraikinen kontserbazio eta esku-hartze irizpideak.
• Abando eta San Frantzisko ‒ Bilbo Zaharra auzoen artean dauden hiri oztopoak kentzea.
Plan hau hirigintza diseinuko lehiaketa baten deialdia eginaz zehaztu eta onartuko da; horrek hasierako lehen fase ireki bat edukiko du proposamenak aurkezteko eta ondorengo fase itxi bat, eta hortik hautatuko da aukera gune honetarako diseinua.

“Hiri Antolamenduko Plan Orokor” berriaren helburua 1995az gero indarrean dagoen aurreko planaren ordezkoa iziatea da, eta herritarren eskaerei eta hiriaren hirigintza beharrei datozen 10-15 urteetarako erantzuna ematen saiatzea. Plan berria egiten 2018an hasi ginen, herritarrek parte hartzeko prozesua barne.
Gaur egun Plana hasierako onarpen fasean dago, eta begiz jota dago 2021ean behin betiko onartuko dela. Behin betiko onarpenera heltzeko ekintza hauek egingo dira:
• Herritarren beste informazio aldi bat irekitzea.
• Udalbatzak oso bilkuran behin-behineko onartzea eta espedientea bidaltzea ingurumeneko eta lurralde antolamenduko txostenak lortzeko.
• Udalbatzak osoko bilkuran behin betiko onartzea.

Bilboren ondare berdeari garrantzia ematea eta izadia herritarrengana hurreratzea Udalaren helburu bat da, iraunkortasuna herritarren egunerokotasunean integratzeko bidean, hiriko eremu natural eta berdeekin “Eraztun Berdea” deritzona atalez atal osatuaz.
Horretarako, Udalak zenbait ekintza egingo ditu, besteak beste, jarlekuak, iturriak eta gerizpeak ipiniaz parke eta plazetako atseden eta aisia lekuak hobetzea eta, txakurrentzat egokiak izan daitezen, eremu berriak egokitzea. Halaber, 500 zuhaitz berri landatuaz eta sastraka lekuak landareztatuaz berdeguneak hobetuko dira.
Artxandako eta Pagasarriko ingurune naturala berariaz sendotuko da inguruneko basoak eta larreak berreskuratuaz eta basoko bidezidorrak eta pistak hobetuaz. Neska-mutikoei zuzendutako ingurumen ikasgelak martxan jartzea ere erabaki da, berdeguneetan ikastea eta gozatzea bultzatzeko.

Barrutiko Udaltegien azpiegiturak eta instalazioak aztertzea, funtsezko tresnak baitira udal izapideen kudeaketa deszentralizatzeko eta herritarrek parte hartzeko eta herritarrei arreta egiteko.
Egin behar den hobekuntza lana 3 Udaltegi birmoldatu, egokitu eta handitzea da, horrela jarduera eta zerbitzu berriak egin ahal izateko, eta zehazki:
• Barrainkua kalean dagoen Abandoko Barrutiko Udaltegi berriaren jarduera hastea, birmoldatu eta handitu ondoren.
• Basurtuko Barrutiko Udaltegia egokitzeko lanak.
• Zorrotzako Udaltegi berria birmoldatzeko eta/edo kokapenez aldatzeko azterketa.

“Auzokide Plana” prozesua modernizatzea, prozesuaren garapenaren gardentasuna eta kontu ematea bere fase guztietan hobetzea lortzeko.
Aztertzearen emaitza Auzokide Planaren prozesu berri bat izango da, herritarrei parte-hartze prozesuak erraztuko dizkiena, euren auzoetan egin beharreko obretan lehenespenak ezartzeko eta ondoren egikaritze prozesuaren jarraipena egiteko.

Bilbok hiriko auzo guztiak modu kohesionatu eta orekatuan garatzea du helburu, bai hirigintzaren aldetik bai ekonomiaren eta gizartearen aldetik ere, haien arteko oreka sustatuaz eta auzoak gero eta osasungarriagoak eta adiskidetsuagoak izan daitezen bultzatuaz, zerbitzu hurbilagoak dituztenak gazteentzat eta auzokoentzat oro har.
Testuinguru horretan, Udalak auzoak eraldatzeko plana bat prestatu eta ezarriko du, ikuspegi osoa harturik eta ekintza faktore-aniztunak epe laburrean eta epe ertainean eginaz. Planak auzoak biziberritzeko ekintza eta proiektu estrategikoak zehaztuko ditu 2050 urtea helmuga jarrita, premia handienak dituzten auzoei arreta berezia eskainiaz.

Zabal frogatuta dago, esposizio maila handian modu jarra tuan egonez gero, kutsadura akustikoak osasun fisiko eta psikologikoko arazoak sortzen dituela. Udalaren Hots Estrategiak zarata ateratzen duten gune nagusi bi identifikatzen ditu. Garraioak eta hiriko jarduerak eragiten duten zarata eta jendea pilatzen den aisia jardueretatik datorrena.
Gaur egun “Zarata Mapa Estrategikoa” daukagu, udalaren eskumeneko zarata guneak markatzen dituena, udalerriko hiri zirkulazioa eta industria, eta beste administrazio publiko batuei dagozkien zarata guneak, horien emisio akustikoek udalerrian eragiten dutelako. Horrez gain, “Gaueko Aisiaren Zarata Mapa” landuko da, gehiegizko kutsadura akustikoa (zarata) gertatzen den egoerak identifikatu eta konpondu ahal izateko, hiriko auzo guztietan.

Aurrekontuak parte hartuaz lantzeko prozesuaren metodologia berri bat diseinatzea. Udalaren aurrekontuaren zati baten zertarakoa erabakitzen den prozesu honetan herritarrei zeregin protagonistakoa ematea helburu dugula.
Prozesu berriak erraztu egingo du herritarrek proposamenak egitea eta tramitatzea, eta proposamenak aztertu eta lehenestea ere bai, eta lehen unean baztertu diren proposamenak barrutietan berriro balioesteko aukera emango da.